معرفی کلیسای وانک

در شهر اصفهان و در محله ارمنی نشین جلفا، 11 کلیسا وجود دارد که کلیسای وانک قدیمی ترین و مهم ترین آنها به شمار می رود. این کلیسا مرکز خلیفه گری ارامنه و مرکز تربیت کشیش ها و خلیفه ها است و از این جهت در بین کلیساهای ارامنه ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. معماری این بنا تلفیق بی نظیری از معماری ایرانی و معماری ارامنه است که در جای خود زیبایی چشم نوازی ایجاد کرده است. تلفیق بنای گنبدی شکل با کاشیکاری و تذهیب در کنار نقاشی های رنگ و روغن کتاب مقدس، فضایی فراهم ساخته که نظیر آن در هیچ کجای دنیا وجود ندارد.

در کنار کلیسای وانک موزه ای ارزشمند نیز وجود دارد که بیانگر قدمت، اصالت و فرهنگ ارامنه در ایران است و بازدید از آثار نفیس موجود در آن خالی از لطف نیست.

قدمت و سابقه تاریخی

کلیسای وانک در زمان مهاجرت ارامنه به ایران در زمان شاه عباس دوم ساخته شده است. در آن زمان، شاه عباس ارامنه مهاجر را در محلی در جنوب زاینده رود سکنی داد که بعدا به نام محله جلفا نام گرفت. او به آنها اجازه ساخت کلیسا داد اما با این شرط که معماری و نمای خارجی آن شبیه مساجد و سازه های ایرانی اسلامی باشد. از این جهت بر خلاف کلیساهای دیگر که نمای بیرونی سنگی و حجاری روی آنها دارند و در داخل ساده و بدون تزئینات هستند؛ کلیسای وانک به تبعیت از مساجد و مکان های مذهبی آن دوره نمای بیرونی گنبدی شکل و آجری دارد و سقف و دیواره های داخل آن پوشیده از نقاشی های مذهبی کتابهای مقدس به همراه  کاشیکاری هایی به رنگ های لاجوردی، تذهیب و طلاکاری و نقوش کاشی ایرانی استفاده شده است که نظیر آن در هیچ یک از کلیساهای جهان وجود ندارد.

جاذبه های دیدنی کلیسای وانک

در فضای بیرونی کلیسا مقابل درب اصلی، مجسمه ای از اسقف اعظم قرن 16 میلادی خاچاطور کساراتسی قرار دارد. او خلیفه وقت ارامنه جلفا اصفهان، آموزگار و موسس اولین چاپخانه در اصفهان و خاورمیانه بود. درزمان خاچاطور، کلیسای وانک به یک مرکز تحصیلات عالی، فرهنگ، نگارش کتاب ،چاپ و نقاشی تبدیل شد. بالای ورودی کلیسا برج ناقوس اول در  سه طبقه وجود دارد که یک ساعت بزرگ روی آن قرار دارد و از این جهت به آن برج ساعت هم می گویند. این ساعت به وزن 300 کیلوگرم است و چهار صفحه ساعت در چهار طرف برج  به قطر هر یک 104 سانتی متر تعبیه شده است.

برج ناقوس دوم در فضای حیاط در سمت راست قرار دارد که بر روی چهار ستون بلند و بزرگ قرار گرفته و دیواره های این ستونها دارای تزئینات کاشیکاری شده است. در ساختمان اصلی کلیسا و در محراب عبادتگاه آن، نقاشی های رنگ و روغن بسیار زیبایی از بزرگترین هنرمندان ارمنی بر روی سقف و دیوارهای این کلیسا به همراه نقوش لاجوردی و طلا کاری آن را به بنایی متفاوت از دیگر آثار معماری و تاریخی بدل کرده است. قسمتی از نقاشی ها نمایانگر روایت های تولد حضرت عیسی تا زمان عروج او، خلقت آدم و حوا، روز رستاخیز و تصویر بهشت و دوزخ است. وجود پنجره های بزرگ اطراف گنبد باعث شده که نور بیشتری در این فضا وجود داشته باشد و نقاشی ها و تزئینات خیلی بهتر دیده شود.

موزه کلیسا وانک

در مقابل فضای عبادتگاه ساختمان دیگری با عنوان موزه کلیسای وانک وجود دارد. این موزه با قدمتی 100 ساله از جمله قدیمی ترین موزه های سازمان دهی شده در ایران به شمار می رود. ورودی موزه دو مجسمه ساخته شده در ایتالیا وجود دارد که یکی از آنها خاچاطورکساراتسی موسس چاپخانه کلیسای وانک و دیگری مسروپ ماشتوتس مخترع حروف الفبای ارمنی است. از جمله اشیا و وسایل داخل این موزه می توان به اولین کتاب مقدس چاپ شده به زبان ارمنی، حدود 700 جلد کتاب تاریخی و مذهبی، تابلوهای نقاشان مشهور اروپایی و ارمنی، ظروف قدیمی، صلیب و جعبه صلیب از جنس طلا و نقره،  سکه های تاریخی و تار مویی عجیب که روی آن جمله ای از تورات نوشته شده اشاره کرد.

همچنین وجود کتابخانه بزرگ و غنی این کلیسا با بیش از 30 هزار کتاب به زبان های ارمنی، انگلیسی، فارسی و ... نیز از ویژگی های این کلیسا است که قدمت برخی از کتابها به بیش از 400 سال می رسد.

راههای دسترسی

کلیسای وانک در محله جلفا قرار گرفته که محدوده ای پر رفت و آمد در اصفهان است و اغلب ساکنان این منطقه از ارامنه هستند. جهت دسترسی به این کلیسا باید از طریق خیابان حکیم نظامی به خیابان فرعی ای با نام خیابان کلیسای وانک بروید.

دسترسی از طریق مترو  به طور مستقیم به این منطقه وجود ندارد. بهترین روش برای رسیدن به کلیسا وانک و محله جلفا از طریق ناوگان های عمومی، استفاده از خطوط اتوبوس و تاکسی خیابان حکیم نظامی است. کوچه ای که کلیسا وانک در آن قرار گرفته در خیابان حکیم نظامی رویروی خیابان خاقانی است.

نزدیکترین هتل ها به کلیسای وانک

• هتل جلفا – اصفهان، خیابان حکیم نظامی، کوی کلیسا، جنب کلیسای وانک
• اقامتگاه سنتی آرمنیا – اصفهان، خیابان نظر میانی، کوچه کلیسا وانک، کوچه جلفا 
• اقامتگاه سنتی خانه کشیش – اصفهان، خیابان حکیم نظامی، کوچه سنگ تراش ها، بن بست زیتون
• اقامتگاه سنتی میناس - اصفهان، خیابان حکیم نظامی، کوچه سنگتراشها، کوچه شماره 22
• هتل کارون – اصفهان، پل فلزی، ابتدای خیابان حکیم نظامی
• هتل آسمان – اصفهان، پل فلزی، ابتدای خیابان مطهری